Już od stycznia 2019 roku osoby, które nie posiadają własnego mieszkania będą mogły ubiegać się dopłaty do najmu. W ramach wspierania osób, których nie stać na samodzielne nabycie mieszkania wprowadzony zostanie program „Mieszkanie na start”. Najemcy, po spełnieniu określonych kryteriów, będą mogli otrzymać nawet kilkaset złotych miesięcznej dopłaty. 

Dla kogo dopłata? 

Dopłata do czynszu najmu będzie przysługiwała osobom spełniającym określone kryteria. Część z nich jest jednoznacznie zapisana w przepisach, jednak część kryteriów będą mogły ustalać Rady Gmin. Przede wszystkim dopłatę będą mogły otrzymać osoby, które nie są właścicielem lub współwłaścicielem innego lokalu mieszkalnego czy domu jednorodzinnego. Również uzyskanie prawa własności w okresie otrzymania dopłat będzie skutkowało ich zawieszeniem. Kolejnym istotnym kryterium jest próg dochodowy. Dopłatę do czynszu najmu będą mogły otrzymać osoby prowadzące jednoosobowe gospodarstwo domowe, których miesięczny dochód nie przekracza 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Każda dodatkowa osoba w gospodarstwie domowym oznacza wzrost tego progu o 30 punktów procentowych. Poniższa tabela przedstawia maksymalny dochód gospodarstwa domowego, który uprawniałby obecnie do skorzystania z programu. Trzeba jednak pamiętać, że w roku 2019 kiedy program formalnie zacznie obowiązywać limity te będą zapewne wyższe, gdyż przeciętne wynagrodzenie wzrośnie. 

Dodatkowo, oprócz kryterium dochodowego ustalonego przepisami ustawy, Rada Gminy może także wprowadzić inne kryteria pierwszeństwa. Zgodnie z ustawą preferowane w uzyskaniu dopłat mogą być osoby z bardzo niskim dochodami, wychowujące co najmniej 1 dziecko, czy też zmieniające miejsce zamieszkania w celu podjęcia pracy lub nauki. Preferencje mogą zostać przyznane także osobom, które rozwiążą umowę najmu i opróżnią lokal wchodzący w skład mieszkaniowego zasobu gminy (lokale komunalne), osoby które utraciły dotychczasowe mieszkanie na skutek klęsk żywiołowych czy katastrofy budowlanej. Te i inne kryteria pierwszeństwa będą ustalane w każdej z gmin przez jej władze. Trzeba mieć więc świadomość, że w każdej lokalizacji inne osoby mogą być preferowane w uzyskania dopłat do najmu. 

Najemcy będą co roku weryfikowani pod kątem tego, czy nadal spełniają kryteria dochodowe uprawniające do otrzymywania dopłat. W sytuacji braku spełniania kryteriów dochodowych, prawo do dopłat będzie zawieszone. 

Ile można otrzymać? 

Dopłaty do czynszu najmu będą mogły być wypłacane przez maksymalnie 20 lat od zakończenia inwestycji mieszkaniowej, jednak łączny okres wypłat nie może przekroczyć 15 lat. Oznacza to, że w trakcie otrzymania dopłat możliwe są przerwy w ich wypłacaniu, np. w przypadku rozwiązania umowy najmu. Wysokość miesięcznej dopłaty jest obliczana jako 1/12 iloczynu średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej, powierzchni normatywnej mieszkania oraz współczynnika 1,8%. Powierzchnia normatywna przyjęta do wyliczeń jest różna w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym. Dla jednoosobowego gospodarstwa wynosi ona 20 m2 i ulega zwiększeniu o 15 m2 na każdą osobę. Jednocześnie powierzchnia przyjęta do wyliczeń nie może być wyższa niż powierzchnia użytkowa mieszkania. Poniższa tabela pokazuje maksymalne wartości miesięcznych dopłat w wybranych miastach w zależności od liczby osób w rodzinie. 

Jakie mieszkania? 

Dopłaty do czynszu najmu będą przysługiwać w przypadku gdy zainteresowana osoba będzie chciała wynająć mieszkanie wybudowane w ramach inwestycji realizowanej przez dewelopera, spółdzielnię mieszkaniową czy TBS i tylko w sytuacji gdy jest to pierwsze zasiedlenie tego lokalu oraz ma ono miejsce w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy od zakończenia budowy. Kluczowa jest tu jednak umowa jaką musi zawrzeć z gminą inwestor realizujący tę inwestycję. Tylko wtedy zainteresowane osoby będą mogły ubiegać się o dopłatę do czynszu. Warto także zwrócić uwagę na samą procedurę podpisywania umów najmu. Na podstawie kryteriów ustalonych przez gminę powstanie lista najemców, z którymi inwestor będzie zawierać umowy najmu. Jednak warunkiem jej podpisania będzie posiadanie przez wskazanych przez gminę najemców zdolności do opłacania czynszu. Samo przyznanie dopłaty przez gminę nie będzie wystarczające – konieczne będzie także posiadanie zdolności czynszowej. 

Program „Mieszkanie na start” zmienia sposób pomocy na rynku mieszkaniowym. Do tej pory w ramach „Rodziny na Swoim” i „Mieszkania dla Młodych” wspierano osoby nabywające mieszkanie na własność, teraz wsparcie zostanie skierowane do najemców. Program jednak będzie mógł być realizowany tylko w przypadku, gdy znajdą się chętni inwestorzy, którzy będą chcieli realizować inwestycje pod wynajem.